Περιγραφή του μορφολογικού συστήματος της σύνθεσης στα γλωσσικά ιδιώματα της Ίμβρου και της Λήμνου

Abstract

Με την παρούσα μελέτη, περιγράφουμε το μορφολογικό σύστημα της σύνθεσης στα γλωσσικά ιδιώματα της Ίμβρου και της Λήμνου, τα οποία -ως γειτονικά νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου- ανήκουν στην ευρύτερη ομάδα των βορείων νεοελληνικών ιδιωμάτων. Κατ’ επέκταση, το ερευνητικό ερώτημα στο οποίο επιχειρούμε να απαντήσουμε με βάση τα γλωσσικά δεδομένα και τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την συγκριτική προσέγγιση των 2 παραπάνω μορφολογικών συστημάτων είναι η τυχόν ύπαρξη και ο βαθμός παρουσίας δομικών ομοιοτήτων σε επίπεδο σύνθεσης ανάμεσα στο ιμβριακό και το λημνιακό ιδίωμα. Το γλωσσικό-διαλεκτολογικό υλικό που αποτελεί το corpus για την πραγματοποίηση της παρούσας μελέτης προέρχεται από τις εξής πηγές: (α) Ιδίωμα Ίμβρου: συγκέντρωση πρωτογενούς γλωσσικού υλικού από επιτόπια έρευνα πεδίου με βάση την πραγματοποίηση μαγνητοφωνήσεων και τη χρήση ερωτηματολογίων σε συνδυασμό με την αποδελτίωση του συνόλου της χειρόγραφης και έντυπης βιβλιογραφίας που αφορά το ιμβριακό ιδίωμα με αποτέλεσμα την συγκέντρωση 10.000 και πλέον λημμάτων, (β) Ιδίωμα Λήμνου: αποδελτίωση των σύνθετων λεξικών μονάδων που απαντούν αφενός στην ενότητα του γλωσσαρίου της διδακτορικής διατριβής με τίτλο Η διάλεκτος της Λήμνου της Δ. Χ. Κοντονάτσιου (1989) σε σύνολο 2.835 λημμάτων και αφετέρου στη Συλλογή γλωσσικού υλικού από τη Λήμνο του Θ. Μπελίτσου (1999) σε σύνολο 2.000 περίπου λημμάτων αντίστοιχα. Το θεωρητικό πλαίσιο που ακολουθούμε είναι αυτό που διαμορφώνεται από τις αντίστοιχες μελέτες της Ράλλη αναφορικά με το φαινόμενο της σύνθεσης στη Νεοελληνική Κοινή (πβλ., κυρίως, Ράλλη 2005 2007, Ralli 1992, Ράλλη&Ραυτοπούλου 1999, Ράλλη&Γαλιώτου 2002), στοιχιζόμενοι προς το οποίο ταξινομούμε τις σύνθετες λεξικές μονάδες των 2 ιδιωμάτων σε διάφορες κατηγορίες με βάση: (α) την γραμματική κατηγορία τόσο των συνθέτων όσο και καθενός από τα 2 συνθετικά, (β) το δείκτη σύνθεσης και (γ) τη δομή των συνθέτων, η οποία σχετίζεται με τα δομικά τους σχήματα, με την έννοια της κεφαλής, με τις σχέσεις μεταξύ των συνθετικών καθώς και με τη μορφή των συνθέτων (σχέση της σύνθεσης με την κλίση και με την παραγωγή).